بیداری اسلامی :
بیداری اسلامی تا کنون چهار موج را پشت سر گذاشته است. موج اول بیداری اسلامی به دوران بعد از جنگ جهانی اول بر می گردد درحالی که جهان اسلام امیدی برای بازیابی ساختاری خود نداشت تلاش های آگاهانه ای از سوی علما و اندیشمندان اسلامی برای آگاه سازی جوامع صورت می گرفت.موج دوم عمدتاً به بعد از جنگ جهانی دوم مربوط می شود.در این موج که کشورهای عربی سازماندهی کردهتلاش احیاگران اسلامیاین بود تا هویت اسلامی بویژه مبارزه و مقاومت را در جامعه اسلامی نهادینه نمایند.موج سوم ناشی از انقلاب اسلامی ایران می باشد.انقلاب تاثیر بسزایی در جهان اسلام وبه خود آگاهی آنها برای بازگشت به اسلام گذاشت.این باثیرات هم بر حوضه تفکر و اندیشه و هم در حوضه ی اجتمایی و هم درحوضه رفتار بوده است.در واقع انقلاب اسلامی یک مدل حکومتی و مبدل مبارزاتی را عرضه داشت که سالها آرزوی اندیشمندان بزرگ اسلامی بود.موج چهارم بیداری اسلامی به عملکرد غرب و آمریکا به بعد از 11سپتامبر مربوط می شود.درواقع عملکرد آمریکا در خاور میانه از یک سو و عنصر جهانی شدن اطلاعات و شبکه های اطلاع رسانی از سوی دیگرموج چهارم بیداری اسلامی را با گستره وسیع وبا ژرف های عمیقایجاد کرد.فلذا در سال های اخیرمظاهر بیداری اسلامی را در ابعاد وسیعی مشاهده می کنیم از جمله در بُعد فرهنگی در بعد سیاسی و در بعد اجتماعی ملاحظه می شود.بر اساس چنین رویدادهایی است که رهبر معظم انقلاب تصریح فرمودند که :«چشم انداز دنیای امروز گویای آن است که قرن 21میلادی قرن اسلام است»جالب اینکه صاحب نظران وتحلیلگران تحولات جهان اسلام نیز با بررسی واقعیت های موجود به انحاء مختلف واقعیت فوق را مورد تایید و تاکید قرار دادند از جمله دکتر روبرت کربن مشاور وقت نیکسون و رائیس بنیاد تمدن نوین آمریکا در مصاحبه ای در خبرنامه المسلم چاپ لندن اظهار داشت:من می گویم اسلام برترین قدرت قرن بیست و یکم خواهد بود.
روزنامه ایتالیایی ایل جور ناله به نقل از اسقف ناجولینی می_ نویسد: آینده از آن اسلام است.
درواقع همه این ابراز نظر ها بدان معنا است که جهان اسلام فارغ از دولت های آن به یک آگاهی جدَی از خود و پیرامون خود رسیدهو اندیشه ناب اسلامی را رهگشای حیات دنیوی و راه راه نجات خود می داند.نکته اساسی در شرایط کنونی تسهیل ارتباط و آگاهی از وضعیت هم کیشان در جهان اسلام است.تبادل افکار و مراودات نزدیک به موازات بیداری اسلام باعث بازیابی بیشتر هویت مشترک شده است.این هویت مشترک که تا قبل در حوضه نظر و تئوری بوده اکنون به منصه عمل رسیده است.براساس نظریه های همگرایی یکی از عناصر اصلی و زمینه ساز همگرای «واحدها»بوجود آمدن هویت مشترک می_ باشد فلذا با درک فرایند بیداری اسلامی و آثار و تبعات آن و بویژه عمیق و گستردگی آن ضرورت راهبرد انسجام اسلامی را ایجاب می کند.
درک مشترک :
در کنار هویت مشترک در جهان اسلام که همان اسلام ناب می باشد درک مشترک از موقعیت خود در شرایط کنونی جهان و دشمنان اسلام عنصر دوم انسجام اسلامی را تشکیل می_ دهد رهبران جهان اسلام و اندیشمندان فهیم مسلمان اکنون نگاه جدیدی از موفقیت جهان اسلام در عرصه قدرت بین الملل دارند.به نظر بسیاری از اندیشمندان جهان اسلام دارای ویژگی ها و ظرفیت هایی است که آن را بعنوان یک نیروی تاثیر گذار در نظام جهانی و شکل دهنده ی معادلات بین المللی ارتقاع داده است.این تفکر حتی در میان صاحب نظران آمریکایی و غربی نیز وجود دارد که پس از فروپاشی بلوک شرق واحد های سیاسی قدرتمند جای خود را به واحد های تمدنی داده و تمدن ها و فرهنگ ها بازیگران اصلی سیاست بین الملل هستند بر این اساس تمدن اسلامی از جایگاه ویژه ای در نظام نوین جهان برخوردار است.بطور کلی جهان اسلام سه رکن اصلی برای نقش آفرینی در نظام نوین جهانی دارد.1-ضرفیت های جمعیتی یک ملیارد و دویست ملیون نفر جمعیت مسلمان را تشکیل می_ دهند این جمعیت اگر هویت مشترک خود را اساس قرار دهد قدرت می تواند محور ثقل نظام جهانی گردد.2-ظرفیت های استراتژیک موقعیت های مکانی کشور های اسلامی ویژگی منحصر به فردی را به جهان اسلام داده است. درواقع جغرافیای جهان اسلام با برخورداری از ویژگی ژئواستراتژیک ژئوپلتیک و ژئوکالچرال قابلیت تاثیر گذاری جدی و عمیق برساختار سیاست بین الملل و رفتار قدرت های بزرگ دارد وحدت و همگرایی جهان اسلام می تواند این ظرفیت ها را فعال کرده و جهان اسلام را از تهاجم غرب برهاند.3-ظرفیت ایدئولژیک اسلام به دلیل برخورداری از مسائل دینی جذاب موقعیت ممتازی نسبت به سایر ادیان و ایدئولژی دارد.روزنامه آلمانی فرانگفورتر آلگامانیه در مقاله تحت عنوان بازگشت اسلام به اشاره به امواج آن در سطح جوامع بشری نوشت:«پس از شکست دولت های غربی از لیبرالیسم تا مارکسیسم باید شاهد رنسانس اسلام بود»درواقع اثر رنسانس اسلام تنها محدود به جهان اسلام نیست بلکه گستره آن اروپا را نیز به شدت فرا گرفته است چنان که واتنبرگ پژوهشگر موسسه اینتر پرایز نوشت«اروپا با یک بمب جمعیتی مسلمان رو به رو است.»اکنون بر همگان روشن است که رشد اسلام و تمایل به دین مبین اسلام در میان جوامع غربی،آمریکایی،آسیایی و... آن را رقیب جدی ایدئولوژی های مارکسیستس ،سوسیالیستس و لیبرالیستی کرده است.
در کنار درک مشترک از موقعیت جهان اسلام در شرایط بین المللی کنونی این احساس مشترک نیز ایجاد شده که جهان اسلام مملو از بی ثباتی هافقر،عقب ماندگی و بی عدالتی است که رشته در استعمار و استثمار و استبداد دارد.تنفر ملت های مسلمان از غرب بویژه آمریکا مصداق ایناحساس مشترک است بر اساس نظر سنجی های معتبر جهانی بالای 80درصد از مردم مسلمان خاورمیانه از سیاست ها و عملکردهای آمریکا احساس انزجار دارند عمده آنها در انتظار منجی برای جلوگیری از تهاجمات بی امان به سرزمین های اسلامی هستند.از همین بابت وقتی سید حسن نصرالله در جنگ 33روزه علیه رژیم صهیونیستی پیروز می شود به عنوان مرد اول جهان عرب علی رغم شیعه بودنش بشمار رفت.واکنش مسلمانان به هتک حرمت روزنامه دانمارکی به پیامبر اعظم (ص) نمونه مثال زدنی در درک مشترک همه مسلمانان از دشمنی دشمنان است.
احساس تهدید مشترک :
غرب پس از فروپاشی بلوک شرق خیزش اسلامی و تمدن اسلامی را جایگزین رقیب گذشته خود کرد و متعابقاً به توصیه راهبردی اندیشمندان متعصب بلوک غرب تهاجم سنگینی را در سالهای اخیر علیه جهان اسلام در ابعادی فکری،فرهنگی،سیاسی و نظامی انجام دادند برنارد لوئیس شرق شناس معروف انگلیسی در دهه 1370 به غرب هشدار داده بود که«مواجه بعدی یقینناز ناحیه جهان اسلام خواهد بود.ما با روحیه و حرکت فراتر از سطح مسایل و سیاست هایی که دولت ها به دنبال آن هستند رو به رو هستیم این اوضاع چیزی جز برخورد تودن ها نیست.»
درواقع آنچه که اکنون در جهان اسلام مشاهده می شود هجمه سنگین غرب است که خود ناشی از تحولات بین المللی پس از فرو پاشی بلوک شرق می باشد.آمریکا پس از اضمحلال ایدئولژی کمونیستی خود را تنها ابر قدرت جهان احساس کرد.
دو دیدگاه آرمان گرایی با محوریت اندیشمندانی همچون یکوهوما و واقع گرایی با محوریت صاحب نظرانی همچون هانتیگتون رفتار آمریکا را در جهان نوین شکل داد و بر آینه اندیشه های فوق اسلام را رقیب قدرتمند در مقابل غرب لیبرالیسم قرار داد.به عبارت دیگر رهیافت غایی دو دیدگاه مذکور ترویج لیبرال دمکراسی در جهان اسلام وتسخیر آخرین سنگرهای ایدئولوژی موجود است.حادثه 11سپتامبر به عنوان یک عامل کاتالیزر نگاها را به جهان اسلام به منظور پایان دادن تمدن خفته ای که به تعبیر نیکسون در کتاب فرصتها را دریابیم اکنون بیدار شده اشاره کرده وبدینسان جنگ وسیع عقیدتی سیاسی و نظامی علیه جهان اسلام راه انداخته شده است بدینوسیله امنیت از مسلمانان چه در جوامع غربی چه در جوامع اسلامی گرفته شد.در شرایط کنونی غرب بویژه آمریکابا شدت بیشتر سعی در تثبیت رژیم صهینیستی بر منطقه دارد.همچنین جهان غرب همانند سال های پس از جنگ جهانی اول که سرزمین های اسلامی را چندپاره کرده بودند بار دیگر در این فکرند که کشورهای اسلامی را تجزیه و جغرافیای سرزمینی را متغییر نمایند.آنها با ابزار رسانه و غیر هویت اسلامی را هدف قرارداده و مهم ترین ارکان اسلام را مورد هتک حرمت قرار می دهند.برخورد خشن و جنایت کارانه با نوامیس مسلمانان در سرزمین های اسلامی داشته و برنامه سازماندهی یافته برای برچیدن مفاهیم اساسی اسلام و تغیر ماهوی در آموزش های اسلامی مسلمانان دارند.
چنین تهاجم وسیعی که تمام ارکان جامعه اسلام را فراگرفته تهدید مشترک همه مسلمانان فارغ از مذاهب سنی و شیعه می باشد.اگر جهان اسلام اندیشه برای این تهاجم بزرگ نکند باید شاهد فرایند استحاله فرهنگی و سلطه استعمار و کوچک تر شدن سرزمین های اسلامی باشد.از سوی دیگر غرب مهاجم با ترفند جدید اصل تفرقه اندازی در میان مذاهب و اقوام مسلمانان را محور راهبردهای خود قرار داده است.مبانی این راهبرد کنترل جهان اسلام از طریق کنترل شیعه با اهل سنت و کنترل اهل سنت با شیعه از طریق شکاف مذهبی می باشد.از این رو جهان اسلام بیش از گذشته به انسجام و وحدت اسلامی نیازمند است زیرا فرو پاشی«پارادایم جهانی»فرصت بزرگی را برای جهان اسلام فراهم کرد که در صورت کنار زدن موانع و چالش های ناشی از راهبرد های غرب می توان بار دیگر رشد تمدن اسلامی را در جهان مشاهده کرد.
راهکارهای تحقق اتحاد ملی و انسجام اسلامی
امید است با بهره گیری از سیره آن رسول بزرگوار و تعالیم و دستورات سعادتمندانه شان و با محوریت قرار دادن این فراز حکیمانه و اصولی که از سوی رهبر معظم انقلاب بیان شد، بتوانیم سالی پر از موفقیت و پیشرفت هرچه بیشتر و بهتر را در ابعاد گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی داشته باشیم.
چند سالی است که با تدابیر مقام معظم رهبری، هر سال به یک عنوان نامگذاری می شود که خود، آثار و برکات فراوانی را در سطوح مختلف و عرصه های گوناگون دربرداشته است.
رهبر معظم انقلاب، در پیام نوروزی خود، سال 1386 را سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی نامگذاری کردند که در واقع ادامه روند محوریت سال گذشته که همانا سال پیامبر اعظم(ص) بود، است.
امید است با بهره گیری از سیره آن رسول بزرگوار و تعالیم و دستورات سعادتمندانه شان و با محوریت قرار دادن این فراز حکیمانه و اصولی که از سوی رهبر معظم انقلاب بیان شد، بتوانیم سالی پر از موفقیت و پیشرفت هرچه بیشتر و بهتر را در ابعاد گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی داشته باشیم.
چنان چه مروری بر سخنرانی ها و ارشادات بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) داشته باشیم، به خوبی درمی یابیم که آن رهبر راحل عظیم الشأن، همواره در جای جای جملات و سخنان هوشیارانه خود، موضوع اتحاد و همدلی را چه در سطح داخلی و چه در سطح جهان اسلام مورد توجه و تذکر قرار داده و تأکید می کردند که چنان چه ممالک، دولت ها و ملت های اسلامی، در سایه اتحاد و انسجام و هدف واحد که همانا تحقق اسلام ناب محمدی(ص) است قرار داشته باشند، می توانند سرنوشت و آینده ای روشن، سعادتمند و قدرتمند داشته باشند. در وصیت نامه سیاسی ـ الهی حضرت امام(ره)، این درسنامه بزرگ و این چراغ هدایتگر انقلاب و منشور بقای آرمان های انقلاب، وحدت کلمه و اتحاد، رمز پیروزی قلمداد شده است.
چرا که در زیر لوای همین اتحاد و همدلی و وحدت در هدف و کلمه بود که مردم شریف کشورمان توانستند با مبارزات و پایه ریزی سنگ بنای انقلاب و در نهایت پیروزی بر حاکمان و نظام استبدادی ستم شاهی پهلوی، موجبات استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی را فراهم آورند.
تعالیم دین مبین اسلام، فرمایشات و سیره ائمه معصومین علیهم السلام، احادیث و آثار به جای مانده از بزرگان دین و معنویت و از همه مهم تر روح بسیاری از آیات حیات بخش و روشنگر قرآن کریم، همواره بر موضوع اتحاد و انسجام تأکید ورزیده اند که در جای خود نیاز است. به طور اصولی و مستمر بدانها پرداخته شود. حال اگر بخواهیم به طور سازمان یافته، موضوع راهکارهای تحقق اتحاد ملی و انسجام اسلامی را بررسی کنیم می توان آن را دردو بخش تقسیم بندی کرد:
1) داخلی (ملی) 2) خارجی (بین المللی)
راهکارهای تحقق اتحاد ملی و انسجام اسلامی در سطح داخلی (ملی): آن چه مسلم است، تحقق این بخش از موضوع نیازمند یک عزم جدی و خالصانه همه جانبه از سوی مسئولان و مردم است که شاید بتوان راهکارهای آن را به شرح زیر خلاصه و تقسیم بندی کرد:
1) عمل به دستورات و تعالیم الهی، قرآن کریم و عترت مطهر
2) فراموش نکردن آرمان های مقدس امام راحل(ره) و شهیدان والامقام
3) گوش به فرمان رهبر بودن
4) خدا را حاضر و ناظر بر اعمال و رفتار خود دیدن
5) تقدم منافع جمعی بر منافع فردی
6) توجه به سند چشم انداز بیست ساله کشور
7) اجرای عدالت اجتماعی در همه سطوح و عرصه های مختلف
8) داشتن حس نوع دوستی، انصاف و اعتدال
9) رفع تبعیض ها، توزیع متناسب امکانات، رفع محرومیت ها و توجه جدی به جوانان
10) توجه جدی به مقوله کار و تلاش و تولید علم
راهکارهای تحقق اتحاد ملی و انسجام اسلامی در سطح خارجی (بین الملل): بیداری و هوشیاری جهان اسلام در مواجهه با تهدیدها و فشارهای همه جانبه دولت های سلطه جو، خود موضوع بسیار بااهمیتی است و چنان چه بخواهیم راهکارهای این بخش را به اختصار بیان کنیم، عبارتند از:
1) استفاده مؤثر از صنعت تکنولوژی اطلاعات (IT) برای توسعه روابط و تعامل میان دولت های اسلامی.
2) تبیین عمیق جایگاه اتحاد و وحدت اسلامی در میان دولت ها به ویژه کشورهای مسلمان
3) گسترش و نشر سازمان یافته احکام و تعالیم عالیه اسلامی در سطح جهان از طریق تأسیس شبکه های خبری، ماهواره ای و ایجاد یک سازمان منسجم و فعال برای گسترش اسلام با نام The Islam Promotion org )IPO).
1) تقویت نهادهای مسئول در امر تبلیغات و ارتباطات اسلامی
2) استفاده مطلوب و مؤثر از مناسک حج برای انسجام هرچه بیشتر مسلمانان
3) تلاش مضاعف دولت های اسلامی برای رفع مناقشات و مشکلات کشورهای اسلامی درگیر جنگ های داخلی و خارجی نظیر: فلسطین، لبنان، عراق، افغانستان و...
4) هماهنگی هرچه بیشتر کشورهای اسلامی در تدوین یک راهبرد مشخص و تأثیرگذار در مواجهه با تطمیع، تهدید، ارعاب و... قدرت های استعماری و زیاده طلب.
5) تلاش دولت های آسیایی و به ویژه مسلمان نشین و خاورمیانه برای تقویت هرچه بیشتر و ارتباط معنی دار و برنامه ریزی شده میان سازمان ها و ارگان هایی نظیر: اتحادیه عرب، سازمان کنفرانس اسلامی، جنبش عدم تعهد، اوپک و...
6) هماهنگی هرچه بیشتر مسئولان جمهوری اسلامی ایران در بیان اظهارات، نظرات، اهداف و مواضع کشورمان در مورد مسائل مهم بین المللی.به امید پیروزی نهایی اسلام بر کفر جهانی.
